„Książka jego życiem, książka jego strawą”, czyli o Karolu Estreicherze słów kilka

 

Podczas łowów na kiermaszu książki w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece w Bydgoszczy im. Witolda Bełzy, trafiła w moje ręce mała, ponad 100-stronicowa książka pt. „Karol Estreicher (1827-1908) bibliograf, bibliotekarz, historyk teatru”. Jest to 47. pozycja z cyklu Biblioteki Narodowej „Prace Instytutu Bibliograficznego” wydana w Warszawie w 2009 r.

Książka składa się z sześciu referatów, które wygłoszone zostały podczas Sesji Jubileuszowej Zarządu Głównego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich i Biblioteki Narodowej, która odbyła się 22.10.2008 r. w 100. rocznicę śmierci Karola Estreichera.
Referaty zamieszczone w książce to:

1. „Życie i dzieło Karola Estreichera” – Anna Gruca, Maria Próchnicka,

2. „Karol Estreicher – dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej” – Beata Kurek,

3. „Działalność Centrum Badawczego Bibliografii Polskiej Estreicherów” – Wacław Walecki,

4. „Karol Estreicher – historyk teatru” – Barbara Maresz,

5. „Karol Estreicher w prasie krakowskiej” – Joanna Jutrznia,

6. „Wspomnienia o Estreicherach” – Stanisław Grzybowski.

Tytuły referatów wprost informują o ich zawartości.

Pierwszy referat w kolejności jest bardzo dobrą wprawką do zapoznania się z postacią Karola Estreichera Seniora, w szczególności dla osób, które nie znają tej postaci lub mają o niej mgliste pojęcie. Opisana jest w nim pokrótce kariera zawodowa Karola Estreichera, ze szczególnym naciskiem na opis powstawania jego opus magnum, tj. „Bibliografii Polskiej”.

W szczególności jednak interesujący jest referat drugi – Beaty Kurek i ostatni – Stanisława Grzybowskiego, potomka Karola Estreichera.

Opracowanie „Karol Estreicher – dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej” świetnie pokazuje pracowitość tego bibliografa. Świadczy o tym zawarty w referacie cytat z „Jak mój Ojciec pracował nad Bibliografią” Stanisława Estreichera (pisownia oryginalna):

„Prace nad Bibliografią prowadził przez cały dzień, od 8-mej rano do 8-mej wieczór bez przerwy, poza zajęciami bibliotecznymi. Gdy się uczuł znużony, przerywał ją na chwilę, wybiegając na krótki spacer lub odwiedzając, ale tylko w błyskawicznym tempie, rodzinę czy znajomych. Nawet podczas feryj letnich, spędzanych w Szczawnicy, Zakopanem lub pod koniec życia w Krynicy, ani chwili nie przestawał pracować nad Bibliografią, zabierając zawsze ze sobą część manuskryptu”.

Z omawianego referatu Beaty Kurek, postać Estreichera wyłania się również jako niesamowicie zaradny, pomysłowy i dążący do realizacji obranego celu człowiek, będąc przy tym osobą cieszącą się dużym szacunkiem i sympatią otoczenia.
Oto bowiem w latach 1870-1880 zwerbował do bezpłatnej pomocy przy porządkowaniu kilkudziesięciu tysięcy pozycji w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej aż 83 osoby, w tym takie persony jak Adam Asnyk, Józef Szujski czy Józef Bliziński.

W referacie tym ukazana została również praca bibliotekarza, powołując się na słowa samego Karola Estreichera Starszego:

„Źle by było, gdyby bibliotekarz oddawał się bibliotece tylko w godzinach urzędowych. Obowiązkiem jego jest pracować w niej lub dla niej całodziennie. Jego obowiązkiem jest przy tym sprawdzać i przeglądać cały ogrom zasobów bibliotecznych. Na to potrzebuje on sam dla siebie jednej sali przestrzennej i widnej, w której by znaczniejsza partia dzieł pomieścić się mogła”.

Ostatni referat, wygłoszony przez Stanisława Grzybowskiego będącego potomkiem Karola Estreichera, w dokonały sposób umiejscawia w czasie i przestrzeni zarówno samego Karola Seniora, ale i dużą część jego rodziny. Daje to pojęcie, w jakich latach funkcjonowali poszczególni członkowie rodziny i jakie uwarunkowania geopolityczne miały wpływ na ich działalność.
Ponadto referat ten pokazuje, że wybitne jednostki, jaką niewątpliwie był Karol Estreicher Senior, rzadko kiedy rozkwitały w próżni. Przy opisach działalności członków rodziny i ich pozycji w hierarchii społecznej, nie można nie zauważyć, że cały ród Estreicherów był solą nauki, kultury i polityki polskiej zarówno w czasach zaborów, jak i po nich.

Pozycja „Karol Estreicher (1827-1908) bibliograf, bibliotekarz, historyk teatru” jest niewątpliwie warta przeczytania przez laików interesujących się zagadnieniami bibliotekoznawczymi i/lub bibliograficznymi oraz osoby dobrze znające temat ku przypomnieniu i odświeżeniu posiadanej wiedzy.

 

Opis książki:
Tytuł: Karol Estreicher (1827-1908) bibliograf, bibliotekarz, historyk teatru,
Autor: Praca zbiorowa,
Wydawnictwo: Biblioteka Narodowa,
Seria: Prace Instytutu Bibliograficznego,
Numer: 47,
Rok wydania: 2009 r.,
Wydanie: pierwsze.

Bibliografia:

[1] Karol Estreicher (1827-1908) bibliograf, bibliotekarz, historyk teatru, Praca zbiorowa, Biblioteka Narodowa, Warszawa, 2009.
[2] Opracowanie własne.