„Mikrofilm. Nowa postać książki” Andrzeja Wyczańskiego

 

W dzisiejszym wpisie podejmę temat drugiej pozycji z serii Ossolineum „Książki o książce” pt. „Mikrofilm. Nowa postać książki” autorstwa Andrzeja Wyczańskiego. Drugie wydanie, którym dysponuję, zostało oddane do sprzedaży w 1972 r. w pierwszej szacie graficznej i liczy 252 strony.

Książka podzielona jest na pięć rozdziałów. W pierwszym z nich omówiono początki i przedstawiono zarys historyczny techniki mikrofilmowej. Z rozdziału tego można dowiedzieć się, że mikrofilm nie miał wcale łatwej drogi do stania się powszechnie wykorzystywanym. „Dopiero pożar w 1904 r. biblioteki w Turynie, gdzie spłonęły bezcenne zbiory, wywołała ze strony naukowców gwałtowne żądanie masowego zakładania laboratoriów fotograficznych w bibliotekach i archiwach oraz zorganizowanej akcji fotografowania najcenniejszych zabytków piśmiennictwa” [1]. Kolejne powolne dekady rozwoju przyspieszyła zdecydowanie druga wojna światowa i to, co pożoga tych lat zrobiła z drogocennymi zabytkami piśmiennictwa.

W rozdziale tym autor również porządkuje definicję mikrofilmu i stwierdza, że musi on posiadać następujące cechy:

„1.  jest to zdjęcie wykonane metodą fotograficzną;

2. jest to zdjęcie zmniejszone w stosunku do oryginału, i to tak dalece, że zasadniczo nie można tekstu znajdującego się na nim odczytać bezpośrednio gołym okiem;

3. jest to zdjęcie przedmiotu dwuwymiarowego, a więc przede wszystkim tekstu, choć przedmiotem tym może być również rysunek, plan, mapa lub inny dokument;

4. występuje w zasadzie w postaci filmu zwojowego”[1].

W kolejnym rozdziale omówione zostały zastosowania mikrofilmu. Autor wymienia takie możliwości jak: notatka, uzupełnienie książki, zabezpieczenie książki, publikacja, sposób przetwarzania i utrwalania danych w gospodarce.

W tej części książki wskazano również, że pionierem mikrofilmu w Polsce był historyk gospodarczy, profesor Uniwersytetu Poznańskiego – Jan Rutkowski, który rozpoczął robić notatki z rękopisów bibliotecznych metodą mikrofilmową.

Rozdział trzeci zawiera informacje dotyczące dalszego rozwoju technik mikrofilmowych i im podobnych, tj.: mikrokarty, mikrofiszki oraz – najpopularniejszej obecnie – kserografii.

W dwóch ostatnich częściach książki Wyczański omówił sposób produkcji mikrofilmów oraz organizację laboratorium mikrofilmowego i zbiorów mikrofilmowych w bibliotekach.

Przedstawiono w nich używane wówczas (lata 60. i 70.) aparaty do wykonywania zdjęć mikrofilmowych. Omówiono poszczególne etapy tworzenia zbiorów mikrofilmowych z podaniem wszelkich szczegółów technicznych.

Książka może spodobać się czytelnikowi ze względu na głębszą refleksję autora nad współczesnym jemu światem, która to obecnie zapewne pogłębiła się w myśli o świecie pełnym przyspieszenia i wąskich specjalizacji. Wyczański stwierdził: „Zagadnienie odszukiwania potrzebnych wiadomości to cecha charakterystyczna rozwoju i organizacji dzisiejszej wiedzy, współczesnej nauki. Dawny uczony był bardziej wszechstronny, wiedza bowiem była znacznie mniejsza. Można było objąć szeroki jej zakres, a wąska, w głąb sięgająca specjalizacja w ogóle w grę nie wchodziła. Obecnie sytuacja zmieniła się radykalnie. Ilość nauk zwiększyła się niepomiernie. Każda nauka podzieliła się na dziesiątki lub nawet setki specjalności, w obrębie zaś każdej z nich już dziś można wytypować setki albo też tysiące problemów badawczych”[1].

Praca Andrzeja Wyczańskiego jest swego rodzaju kompendium wiedzy o technice mikrofilmowej. Nie mogę napisać, że książka mnie zachwyciła, dlatego że mikrofilm nie jest w moim kręgu zainteresowań. Trudno mi również ocenić wartość merytoryczną książki z bardzo prostego powodu – nie miałam w swoim życiu często do czynienia z techniką mikrofilmowania. Prawdopodobieństwo bliższej z nią styczności zanika z każdym dniem z powodu rozpoczęcia przez biblioteki digitalizacji swoich zbiorów.

Tradycyjnie co do książek z serii „Książki o książce”, kto nie ma siły na czytanie całości, może zapoznać się z wyciągiem z niej zamieszczonym w „Encyklopedii wiedzy o książce” wydanej również przez Ossolineum.

 

Opis książki:

Tytuł: Mikrofilm. Nowa postać książki,

Autor: Andrzej Wyczański,

Wydawnictwo: Ossolineum,

Seria: Książki o książce,

Tom: 2/67,

Rok wydania: 1972,

Wydanie: drugie (wydanie pierwsze z 1960 r.).

 

Bibliografia:

[1] Wyczański, A.: Mikrofilm. Nowa postać książki, Ossolineum, Wrocław, 1972.

[2] Encyklopedia wiedzy o książce, praca zbiorowa, Ossolineum, Wrocław, 1971.

[3] Opracowanie własne.